Evert-Jan schreef:Jan Wim
Ik heb een paar WAV files van Zutphen demo bekeken en ook daar heb je het.
Die fase-ongelijkheid heb je bij elke stereo opname. Microfoons staan AB (dus iets naar buiten gericht) of ORTF of parallel aan elkaar maar dan ook op afstand van elkaar. Geluid komt uit het orgel en via allerlei reflecties in de kerk bereikt deze uiteindelijk de beide microfoons. De weg naar de microfoons is dus verschillend en dat zie je in de audio-editor van die WAV file opname.
Dat heb je ook bij CD opnames van orgels.
Wil je geen fase-ongelijkheid hebben, dan moet je mono opnemen of een stereo opname in een hele grote hal (minder reflecties).
De kerk is Doesburg is veel groter dan die in Midwolda, dus bij de laatste meer reflecties.
Ik heb de discussie over dit onderwerp vorig jaar globaal gevolgd. Door de recente bijdrage van Fransvdl viel mijn aandacht er weer op en heb ik e.e.a. nog eens teruggelezen. Daarbij werd ik getriggerd door het aangehaalde citaat, om daar alsnog op te reageren.
De faseongelijkheid die je in de betreffende samples ziet is ongetwijfeld terug te voeren tot de gebruikte opnametechniek. Voor de Suchy-samples wordt geen aanduiding van de microfoonopstelling gegeven maar denkelijk zijn twee microfoons op vrij korte afstand van het orgel geplaatst en relatief ver uit elkaar. Dat laatste moet dan overigens ook om “phase-cancelling” (waarbij een groot deel van het geluid wegvalt) te voorkomen. Maar dit kan toch al gauw tot flinke faseverschuivingen leiden tussen links en rechts voor geluidsbronnen die maar heel weinig uit het midden staan.
(Bijvoorbeeld: Als de afstand van een geluidsbron tot de ene microfoon ca. 33 cm groter is dan naar de andere bereikt het geluid de microfoons met een tijdverschil van 1 msec. Bij een frequentie van 144Hz (Trillingstijd=6,9 msec) geeft dat een fasehoekverschuiving van ca. 52 graden)
Waar ik met name op wil reageren is echter de stelling van Evert-Jan dat je fase-ongelijkheid hebt bij
elke stereo-opname. Dat is namelijk
niet juist. En het is ook niet zo dat fase-ongelijkheid alleen is te voorkomen door in mono op te nemen of door (de verschillen te maskeren met) veel reflecties in een grote hal.
Om een stereo-opname te maken zonder faseverschuivingen moet je een microfoonopstelling kiezen die 100% “mono-compatibel” is. Dat kan op verschillende manieren: “Blumlein”(naar de uitvinder van stereo), XY en Mid/Side. Het stereoeffect berust hierbij alleen op verschillen in geluidsintensiteit tussen links en rechts. De sample-set van het kabinetorgel dat in Bennekom staat heb ik zo opgenomen (met XY techniek). Als je wilt verifiëren dat fase-ongelijkheid daarbij niet aan de orde is kan je deze sample-set gratis downloaden
http://home.kpn.nl/legro/ (Homepage bij KPN is
vervallen en website is verhuisd naar
https://legro.free.nf).
Blumlein, XY-opnamen en Mid-side kunnen softwarematig in elkaar worden omgerekend en voor reproductie bewerkt worden naar breedte (tot mono toe) en diepte als het ware als een zoomlens. Samples die met alleen intensiteit-stereo zijn opgenomen op verschillende afstanden van de bron kan je ook probleemloos mengen.
Microfoonopstellingen die niet alleen gebruik maken van intensiteitsverschillen maar ook van looptijd-verschillen (AB en ORTF) worden vaak gekozen omdat ze zo’n goed gedefinieerd ruimtelijk stereobeeld geven. Daarom zijn ze uitstekend geschikt voor radio en CD opnamen.
Om opnamen die vanuit verschillende posities zijn gemaakt met elkaar te mengen zijn ze mijns inziens echter minder geschikt, juist vanwege die goede - maar ook plaatsgebonden- definitie. De faseverschil-informatie, die nuttig is voor de reproductie van het geluid zoals dat klonk ter plaatse van de microfoons, conflicteert als je opnamen uit verschillende posities met elkaar gaat mengen.
Geluid verplaatst niet zo rechtlijnig als licht en ons gehoor is niet zo scherp als ons zicht, maar het blijft voor mij toch zoiets als als bij een ouderwetse diapresentatie met overvloeiers voor de overgang van de ene dia naar de volgende,waarbij je het beeld liever niet halverwege de overgang stilzet. Ik weet dat anderen menen dat dit wel kan (en het dus ook in sample-sets toepassen) en ik gun ieder zijn eigen mening daarover. Bij de ene opname is het misschien ook minder manifest dan bij de andere. Als je tevreden bent over het mengingsresultaat moet je dat dus vooral blijven. Maar als het geluid van de menging je minder bevalt, dan zou hier wel eens een oorzaak kunnen liggen.