Tips voor beginnende kerkorganisten

[Gert]

Mij werd gevraagd of ik tips heb voor beginnende kerkorganisten (in de traditie van de meer behoudende 'hele noten' kerken).
Ik heb 20 tips bedacht: http://www.pcorgan.com/Luister4.html#Kerkorgelspel

Het lijkt me aardig om hier eens over te discussiëren.
Wie heeft aanvullingen?
Zeg het ook als ik onzin verkondig.

[Lubbert]

Gert,

je kunt hier veel stof mee doen opwaaien. Tip van mijn kant: niet doen!

[Kees Hoekman]

Als het oud of onwillig stof is, HEEL GOED!

Ik kan me over het algemeen hier goed in vinden, op punt 7 na.
Bij de eerste psalm, kies ik persoonlijk liever een korte en krachtige intonatie. Mijn ervaring is dat niet de lengte, maar het enthousiasme de toon/tempo zet.
Ook is mijn persoonlijke ervaring, dat je eigen gemoedsgesteldheid van meer invloed is, dat we soms zelf beseffen.
Zit je zeker? klinkt het overtuigd? durf je door te gaan? houden we vast aan het ingezette stramien(uiteraard zonder te frustreren, anticiperend bezig zijn is niet verkeerd, zonder het een zooitje te laten worden uiteraard)
Wij geven een tempo aan, doch dat moet niet zodanig zijn, dat het óf achteraan komt óf teveel vooruit vliegt.
Beiden zijn niet goed.
Hierin(tempo) is een onderlinge afstemming tussen het organistenteam(mits meerdere aanwezig...) zeer nodig. Alhoewel er altijd traineerende elementen kunnen/zullen zijn....

Ik probeer altijd goed de slag in de gaten te houden. Wat in de praktijk echter is ontstaan, de gemeente neemt het liefst drie tellen, i.p.v. 2. Ook hierin is overleg nodig, i.h.k.v. opvoeden van de gemeente.

Hele goede discussie, waarin ik de input van de vaklui ook graag zie. Komop Dick en Chiel-Jan...
Zonder, voor mij onbekende, andere professionals op dit forum te willen passeren!

[Gert]

Ik kan me over het algemeen hier goed in vinden, op punt 7 na.
Bij de eerste psalm, kies ik persoonlijk liever een korte en krachtige intonatie. Mijn ervaring is dat niet de lengte, maar het enthousiasme de toon/tempo zet.

Ik bedoel niet heel lang, maar een heel voorspel van ongeveer een minuut zoals je in de koraalboeken vindt.
Een aantal jaar geleden heb ik een tijd lang namelijk uit een soort bescheidenheid (om organist niet op voorgrond te plaatsen) hele (inge)korte voorspelen gebruikt, maar mijn ervaring is dat de gemeente dan niet goed ging zingen.

[Gert]

Wij geven een tempo aan, doch dat moet niet zodanig zijn, dat het óf achteraan komt óf teveel vooruit vliegt.
Beiden zijn niet goed.

Bij ons zingt de gemeente goed in hetzelfde tempo mee. Er klagen wel altijd mensen dat het te snel gaat en anderen dat het te langzaam gaat. Onze dominee heeft daar pas op een ledenvergadering nog even aandacht voor gevraagd:
- overal zijn beide groepen (sneller/langzamer en/of muzikaler/zo sober mogelijk) aanwezig
- als je een klacht hebt over het orgelspel ga je eerst naar organist, als dat niets oplost ga je pas naar kerkenraad (Mattheus 18:15 enz).

Hierin(tempo) is een onderlinge afstemming tussen het organistenteam(mits meerdere aanwezig...) zeer nodig. Alhoewel er altijd traineerende elementen kunnen/zullen zijn....

We doen het 's zondags met z'n tweeen (de een 's morgens, de ander 's avonds), ik heb nooit gemerkt dat het bij de een anders zingt dan bij de ander. We kunnen gelukkig ook prima met elkaar opschieten, al hebben we niet precies dezelfde smaak.

[Kees Hoekman]

Oké, ja lengte is een div. uitlegbaar begrip hè. Nu heb je het meer omlijnd.
Ja, een minuut zou voor mijn doen erg lang zijn, maar het is uiteraard ook afhankelijk van de gemeente waar je speelt.

Persoonlijk vind ik ook, dat nieuwe organisten min. een jaar gecoached moeten worden en never meteen een vaste aanstelling moeten krijgen. Proeftijd van max. een halfjaar en daarna eerst max. een jaar erbij.
Ze dienen een duidelijke taakomschrijving te krijgen, niet voor tweeërlei uitleg vatbaat. Moeten dingen willen aannemen en ook daadwerkelijk een leerhouding hebben en dat in hun spel en houding tot uitdrukking brengen. Uiteraard is dit per persoon verschillend, doch dit behoort m.i. tot een algemene richtlijn.
Een beroepsorganist is namelijk niet per definitie een goede begeleider. En, en nu noem ik een gevoelig punt, een kerkenraad en kerkvoogdij moeten goed beseffen, dat een ambt/functie niet per definitie een deskundigheid op allerlei terrein of muzikaliteit inhoud, danwel met zich meebrengt. Een orgelcie. is dan ook geen overbodige luxe.
Ook dient er vooraf vast te liggen, aan welke criteria een (kandidaat)organist moet voldoen.(uiteraard zijn er gemeentes welke al blij zijn dat er per definitie iemand het orgel wilt/durft bespelen...) Doch dit zijn uitzonderingen en zodra er kundige personen zijn, dienen die de ruimte te krijgen, waarbij ik echter niet wil zeggen, dat minder kundigen dan meteen moeten vertrekken. Ze hebben dan tenslotte wel al die tijd de gem. uit de brand geholpen. Hierin is enige kiesheid gepast, bij beide partijen. Ook dit is een ding om vooraf te bespreken met de kandidaten.
In sommige grote gemeentes is een roulatieschema, waarbij men b.v. voor een periode van max. vier jaar organist is en dan een periode moet aftreden of mag meedingen in vergelijkend onderzoek.

Wat moeten de criteria zijn, i.i.g. kwaliteit(iets heel anders dan smaak...) Doch ongeacht de smaak, het moet wél functioneel zijn, dan vallen sommige koraalboeken dus af!! En wat je zegt, beter laag gegrepen, doch netjes, dan pontificaal met "stoere" muziek en vervolgens de luisteraars kromme tenen bezorgen vanwege slordigheid, fouten, wisselende tempi etc.
Over smaak valt heel veel te twisten, zinloos..., dus niet doen. Wanneer het over kwaliteit gaat, is het heel iets anders, doch dan komt het niveau vaak om de hoek kijken en gaat het vaak toch over smaak...
Dit moeten we m.i. dus maar meteen afkappen.
Verder vind ik dit een interessante discussie, die zeker leerzaam kan zijn en bewustwording kan bevorderen.

[Gert]

Kees,
Ik ben het helemaal met je eens.
Over 'smaak' moeten we maar niet gaan twisten.
Verder wil ik liever ook geen discussie over 'toelatingsbeleid van organisten' (en frustraties daarover).
Het gaat me er alleen om, om elkaar te helpen met tips.

[Kees Hoekman]

Mee eens Gert!

Ik weet niet in hoeverre je links mag plaatsen op je site, noemen mag i.i.g. wel, doch op de site van o.a. Sietze de Vries zijn een paar leerzame artikelen te vinden, welke vlgs mij voor ieder kerkgenootschap en organist nuttig zijn. Ongeacht het wel/niet ritmisch zingen.
Daar wordt o.a. registreren, inzetten en tempi benoemd. Kortom, feitelijk met wat meer verhaal er omheen, hetzelfde als wat jij verwoordt in je aanzet.
Bolt had ook een zeer duidelijke mening hierover.

[Gert]

Ik weet niet in hoeverre je links mag plaatsen op je site

waarom niet?
Ik heb al een link staan naar Sietze de Vries ( http://www.sietzedevries.nl/Artikel.aspx?ArtikelID=55 )
Ook een naar Hans Pors ( http://www.hanspors.nl/Homepage/images/ ... ganist.pdf )

Als je nog meer weet, graag zelfs.

[Kees Hoekman]

Ja kijk, ik twijfelde, sommigen willen dat liever niet.
Morgen zal ik wat meer voor je opzoeken! Nu is het bedtijd voor mij Welterusten!